Zbrodnia i kara – Epilog – Rozdział I
Proces Raskolnikowa przebiegł bez większych zakłóceń. Stało się tak, ponieważ oskarżony wyjaśniał wszystko dokładnie, nie ukrywając żadnych faktów oraz nie starał się przedstawiać ich w korzystnym dla niego świetle. Przesłuchiwani świadkowie zaświadczyli, że od jakiegoś już czasu można było zauważyć u niego stany chorobowe. Nie był on w pełni władz umysłowych. Przedstawili oni również pewne okoliczności, świadczące o tym jakim był człowiekiem. Razumichin mówił o tym, że na studiach utrzymywał on chorego kolegę, a gdy on zmarł jego ojca. Uratował również dwójkę dzieci z płonącego budynku, sam ulegając poparzeniu. te okoliczności spowodowały, że wyrok nie był najcięższy. Skazano go na osiem lat katorżniczej pracy w fabrykach. Wylądował nad Irtyszem. Razem z nim w podróż tą wyruszyła Sonia.
Źle zniosła to matka. Jej stan umysłowy pogorszył się. W ogóle nie pytała co się dzieje z jej synem. Miała swoją wizję wszystkiego i tego się trzymała. Martwiła się o nią Dunia i Razumichin, ale nie mogli jej pomóc. Była jeszcze świadkiem ich ślubu i cieszyła się z niego. Jednak w niedługim czasie jej ciało i umysł nie wytrzymały i zmarła.
Dunia i Razumichin snuli plany, żeby uzbierać trochę kapitału i udać się na Syberię, do Rodii. Tam, jak twierdził Dymitr o wiele łatwiej robi się interesy. Były to jednak tylko plany, do których realizacji było jeszcze daleko. Co miesiąc dostawali list od Sonii, w którym skrupulatnie informowała ona o tym co się dzieje na dalekim wschodzie. Od nich otrzymywała listy zwrotne. Mogła więc przekazywać informacje Raskolnikowowi. Widywała się z nim regularnie. Nie był on początkowo z tego zadowolony. Później jednak nie mógł egzystować bez tych wizyt. Było mu obojętne co się z nim dzieje. Nie utrzymywał z nikim kontaktów, co sprawiało, że pozostali więźniowie byli do niego wrogo nastawieni. Po jakimś czasie Sonia napisała, że rozchorował się i znalazł w więziennym szpitalu.
Zbrodnia i kara – Epilog – Rozdział II
Chorował długo. Jednak jego choroba nie wynikała ze złego stanu jego ciała. Spowodował ją bardziej stan duszy. Nie przeszkadzała mu katorżnicza praca, jedzenie i ubranie. Był z nich nawet zadowolony. Zmęczeni pozwalało mu spokojnie spać, a jedzenie? Na wolności czasami jadł gorzej. Dręczyła go jego głupota i to, że nie był w stanie wytrzymać w swoim postanowieniu. Bezsensownie przyznał się do winy, a teraz musi za to pokutować. Jakie winy, myślał. Jeżeli on został skazany na katorgę, to razem z nim powinno się tu znaleźć wielu tych, którzy popełnili o wiele gorsze grzechy. Tak więc nie była to choroba ciała, ale bardziej choroba duszy. Leżąc w szpitalu w gorączce majaczył. Śniło mu się, że świat ogarnęła zaraza. Ludzie wyrzynali się nawzajem, a przetrwać miało tylko kilku wybranych. Ta wizja prześladowała go również później gdy już wyzdrowiał. Nie mógł o niej zapomnieć. Jego współskazańcy traktowali go z niechęcią, a nawet wrogo. Raz nawet jeden z nich zaatakował go. Czekał spokojnie na to co się stanie. Całemu zajściu zapobiegł jednak strażnik. Nie potrafił tylko odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego Sonia jest przy nim. Dlaczego tak trwa? Dziwnym było również to, że wszyscy współwięźniowie traktowali ją z wielkim szacunkiem, a wręcz z uwielbieniem, choć widzieli ją bardzo rzadko. On sam traktował ją podle, wiele razy reagując wstrętem na jej widok. Ona zawsze podchodziła do niego z obawą. Nigdy nie wiedziała czego się może spodziewać. Zmiana nastąpiła gdy był już zdrowy. Przez okno szpitalne zobaczył ją stojącą przy bramie. Później nie zjawiła się przez kilka dni. Zorientował się, że wyczekuje na nią z utęsknieniem. gdy wyszedł ze szpitala, dowiedział się, że była chora, ale niegroźnie. Spotkali się nad rzeką, gdzie pracował. Podeszła do niego jak zwykle nieśmiało. Tym razem nie odtrącił jej ręki. Przyjął ją wdzięcznie. Czuł bezgraniczną miłość i okazał jej ją. W ich oczach widać było łzy. Bez słów zrozumieli, że teraz mogą być razem, na zawsze. Siedem lat, przez które będą jeszcze rozłączeni zdawało się być siedmioma dniami. Raskolnikow był odrodzony. Zaczynał nowe życie.
KONIEC
<Zbrodnia i kara – część VI