Urodził się w wigilię świąt Bożego Narodzenia w 1798 roku w rodzinie drobnoszlacheckiej. Miejscem narodzin był folwark Zaosie nieopodal Nowogródka lub samo to miasto, jak twierdzą niektórzy badacze. Jego ojciec, Mikołaj, i matka, Barbara z Majewskich, mieli jeszcze czterech synów. Starszego od Adama Franciszka oraz młodszych Aleksandra, Jerzego i Antoniego, zmarłego wcześnie. W latach 1807 – 15 młodzieniec uczęszczał do szkoły powszechnej w Nowogródku. Po jej skończeniu przeniósł się do Wilna i rozpoczął naukę na Uniwersytecie Wileńskim na kierunku nauki ścisłe. Po roku przeniósł się na literaturę. Uczył się również w seminarium nauczycielskim i rozpoczął praktykę nauczycielską. Dzięki temu mógł się sam utrzymać. Nie pozostawał obojętny politycznie. W 1817 roku założył wraz z przyjaciółmi Towarzystwo Filomatyczne a niedługo potem Zgromadzenie Filaretów. Stał się przywódcą grupy. Została ona uznana za nielegalną, występującą przeciwko caratowi. Swój bunt przeciw panującym porządkom Mickiewicz wyraził w Odzie do młodości, a w 1822 roku wydany został I tom Poezji. Było to tak ważne wydarzenie w literaturze, że datę wydania tego dzieła przyjmuje się za początek romantyzmu w Polsce.
W 1818 roku opublikował swój pierwszy utwór Zima miejska. W następnym wyjechał do Kowna, gdzie do 1823 roku pracował jako nauczyciel. W tym okresie poradzić sobie musiał z traumatycznymi przeżyciami, śmiercią matki w 1820 roku i nieszczęśliwą miłością do Maryli Wereszczakówny. Te doświadczenia wpędziły go w depresję. W 1823 roku wydal swoje kolejne dzieła ale jego twórczość została przerwana aresztowaniem. Wraz z przyjaciółmi, w wyniku procesu nadzorowanego przez samego Nowosilcowa, został skazany na opuszczenie Litwy i wyjazd w głąb Rosji. Tak łagodny wyrok był możliwy po wstawiennictwie Joachima Lelewela. Adam udał się do Petersburga i Moskwy. Trafił również na Krym. W czasie tych podróży poznał Rosjan, między innymi Aleksandra Puszkina, Aleksandra Bestużyna i innych. Dzięki temu zmienił zdanie o samych Rosjanach. W tym czasie powstało również wiele dzieł, inspirowanych tymi podróżami i spotkaniami.
W 1829 roku wieszcz uzyskał możliwość opuszczenia Rosji. Rozpoczął swoją podróż po Europie zwiedzając Niemcy, Szwajcarię i Włochy. Tam, będąc w Rzymie w 1830 roku dowiedział się o wybuchu poswatania listopadowego. Postanowił się do niego przyłączyć, ale do Wielkopolski dotarł już po jego upadku. Wraz z emigracją popowstaniową znowu opuścił kraj i przez Drezno, 31 lipca 1831 roku, dotarł do Paryża. Osiedlił się w tym mieście i nadal prowadził swoja działalność, zarówno literacką jak i polityczną. W 1833 roku został redaktorem Pielgrzyma polskiego a rok później wydał Pana Tadeusza. W tym samym roku ożenił się z Cecylią Szymanowską, która przez najbliższe lata urodziła małżeństwu piątkę dzieci. Założenie rodziny nie zatrzymało go jednak w domu. Już w 1839 roku wyjechał na krótko do Lozanny, wykładać na uniwersytecie, a rok później był znowu w Paryżu wykładając w College de France literaturę słowiańską. Nawiązał również kontakt z mistykiem Andrzejem Towiańskim i zafascynowany jego ideami zaczął je szerzyć na uniwersytecie. Z tego powodu został z niego wydalony. Gdy doszło do konfliktu między nim a mistrzem, założył własne stowarzyszenie, głosząc radykalne poglądy społeczne. Dopiero w 1847 roku przyszło opamiętanie i poeta zerwał z kręgami towiańczyków.
Nastała Wiosna ludów. To teraz zajęło całkowicie Mickiewicza. Utworzył on własną formację wojskową, która miała walczyć przeciw zaborcom. Faktycznie wzięła ona udział w walkach przeciwko Austrii, prowadzonych we Włoszech. Założył też w Paryżu dziennik Trybuna ludów, w którym publikowane były różne, radykalne poglądy. Objęty został nadzorem policyjnym. Stracił też swoje posady i utrzymywać musiał się z pracy jako bibliotekarz – konserwator w paryskiej Bibliotece Arsenału. W 1855 roku zmarła jego żona. Poeta zostawił dzieci pod opieką znajomych i wyruszył do Konstantynopola, gdzie zorganizować chciał oddział kozacki, mający walczyć w wojnie krymskiej u boku Turcji. Borykając się z wieloma problemami zmarł nagle 26 listopada 1855 roku. Do dziś badacze spierają się, czy przyczyną śmierci była cholera, czy może coś innego. Rok później jego prochy znalazły się w Paryżu, a w 1890 zostały sprowadzone do Krakowa i znalazły swoje miejsce na Wawelu.
[metaslider id=1923]
Rok | Twórczość |
1817 | Przekład dzieł Woltera np. Dziewica orleańska |
1818 | Publikacja w Tygodniku Wileńskim – Zima miejska |
1819 | Poemat heroikomiczny Kartofla |
1820 | Oda do młodości, Pieśń filaretów |
1822 | Poezje |
1823 | Drygi tom Poezji, liryk Do M***, powieść poetycka Grażyna, III i IV część Dziadów |
1826 | Sonety krymskie, Sonety odeskie |
1828 | Konrad Wallenrod |
1829 | Poezje I i II |
1830 – 1831 | Arcymistrz, Rozmowa wieczorna, Mędrcy, Do matki Polki, Reduta Ordona, Śmierć pułkownika |
1832 | III część Dziadów, Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego |
1834 – 1838 | Pan Tadeusz, Konfederaci barscy i Jakub Jasiński, czyli dwie Polski |
1839 – 1840 | Liryki lozańskie |
1844 | Zbiór wierszy – Linie i dźwięki, Nowele |
1848 | Skład zasad |
1852 | Zbiór poezji – Italia |